پس از انقلاب و با تشکیل گروه جهاد در تلویزیون، آوینی نیز بدان پیوست. آوینی فارغ‌التحصیل معماری بود، اما بنا به اقتضای زمان به فیلمسازی روی آورد و آثاری چون «شش روز در ترکمن‌صحرا»، «سیل خوزستان» و «خان‌گزیده‌ها» را در کارنامه خود جای داد. با شروع جنگ، آوینی در قالب گروه جهاد به جبهه رفت و همزمان با تصرف خرمشهر، مجموعه «حقیقت» را کلید زد. در سال ۱۳۶۴، همزمان با عملیات والفجر ۸، مجموعه «روایت فتح» متولد شد. روایت فتح در پنج مجموعه مجزا تولید شد. سه مجموعه اول به بررسی عملیات‌های والفجر ۸، کربلای یک و پنج پرداخت و مجموعه چهارم به مسائل سیاسی آن سال‌ها و مجموعه آخر به بررسی کلی جنگ تا پایان پرداخت.

با پایان جنگ، کار روایت فتح به پایان نرسید. در سال ۱۳۷۰ به دستور آیت‌الله خامنه‌ای، موسسه‌ای با نام روایت فتح تأسیس شد. مأموریت این موسسه ساخت مستند جنگ در قالب مجموعه روایت فتح بود که پس از جنگ رها شده بود. آوینی ساخت مستند در مناطق جنگی را از سر گرفت و تا سال ۱۳۷۲، مقارن با آن اتفاق و روی مین رفتنش، ساخت مستندهایش ادامه داشت. حاصل تلاش دو ساله این موسسه تا مرگ آوینی، ساخت شش قسمت از مجموعه ده‌قسمتی «شهری در آسمان» بود. اگرچه این موسسه کماکان به حیات خود ادامه می‌دهد، اما از سال ۸۶ و مقارن با انتخاب «طائب» به عنوان فرمانده بسیج، مشکلات عدیده‌ای برای این موسسه ایجاد شد. طائب حتی ریاست محمد آوینی ــ برادر مرتضی آوینی ــ بر این موسسه را برنتابید و بعد از معلق کردن هیئت‌مدیره، اقدام به اخراج وی از موسسه روایت فتح کرد. پس از وی، مرتضی شعبانی مدیر موسسه شد که وی نیز پس از سه سال از مدیریت موسسه روایت فتح، به دلیل آنچه همکاران وی آن را جدا شدن از حرکت اصیل این موسسه در خصوص ساخت فیلم‌های مستند و آثار فاخر دفاع مقدس می‌دانند، از سمت خود استعفا کرد.

با درگذشت آوینی و انتخاب لقب «سید اهل قلم» از سوی آیت‌الله خامنه‌ای، روندی آغاز شد که فاصله میان شهید آوینی و حقیقتِ آوینی، انگار که دستوری از بالا رسیده باشد، شدت یافت. روند مصادره نام آوینی با تأسیس موسسه شهید آوینی کامل شد. موسسات از نظر حقوقی تحت نظارت دولت نیستند و نظارت بر مراودات مالی آنها میسر نیست. موسسه آوینی مجالی بود برای سینماگرانی که سر ستیز با سینمای ایران دارند. آن‌طور که اخبار و یادداشت‌های مختلف در این سال‌ها نشان می‌دهد، این موسسه تریبونی است برای سینماگران درون‌حکومتی.
در قائله خانه سینما، یکی از سنگرهای حکومتی که بدون وقفه آتش‌تهیه بر خانواده سینما می‌ریخت، همین موسسه بود. در دی‌ماه سال ۹۰، مدیرعامل موسسه شهید آوینی طی یادداشتی درباره خانه سینما نوشت: «اقدام خانه سینما در تغییر اساسنامه خلاف قانون و مقررات است. هیأت‌مدیره خانه سینما باید شفاف‌سازی کند که دریافت کمک‌های مالی از مراکز مختلف چگونه هزینه کرده‌اند.»
در دی‌ماه ۹۰، مدیرعامل موسسه شهید آوینی در گفتگو با «نسیم» گفت: «خانه سینما اگر بخواهد به فعالیت‌های سیاسی و موضع‌گیری‌های جناحی خود ادامه دهد، باید جلوی آنان گرفته شود؛ چرا که در حوزه وظایف آنان نیست. این عملکرد آسیب جدی به جامعه هنری می‌زند.»

پیش‌تر، موسسه شهید آوینی پیشنهاد راه‌اندازی هالیوود ایرانی را داده بود. حسین معززی‌نیا ــ داماد مرتضی آوینی ــ در پاسخ به این پیشنهاد گفته بود: «ما چیزی به اسم صنعت سینما نداریم. سینمای ایران برای تولید یک فیلم و تهیه دوربین فیلمبرداری با مشکل مواجه است. حالا چنین پیشنهادی به نظر معقولانه و عملی است؟ هالیوود اتفاقی یک روز و دو روز نیست و کسانی که به فکر تأسیس آن افتادند، مطمئناً از نظر بودجه و امکانات مشکلی نداشتند، اما سینمای ایران پشتوانه‌ای برای طرح چنین پیشنهادهایی ندارد.»
معززی‌نیا در ادامه گفت: «موسسه شهید آوینی و کسانی که امروز پیشنهاد چنین شهری را می‌کنند، خودشان ضربه‌های زیادی به سینمای ایران زده‌اند و از طرفی جلوی نمایش بسیاری از فیلم‌های ایرانی را گرفته‌اند. حالا چطور می‌توانیم به این حرف بدون پشتوانه اعتماد کنیم؟»

موسسه شهید آوینی که خود را مسئول اعلام موضع در همه اخبار سینما می‌داند، در جریان جایزه اسکار فرهادی هم سکوت نکرد. نشریه «سینما رسانه»، که به صاحب‌امتیازی موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی و مدیرمسئولی علیرضا سربخش منتشر می‌شود، در یکی از شماره‌های خود به انتشار نقدی بر سه فیلم «چهارشنبه‌سوری»، «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» ــ آثار اصغر فرهادی ــ پرداخت. نویسنده این نشریه آثار فرهادی را منافی ارزش‌های جامعه ایرانی می‌داند و معتقد است فرهادی در آثارش ارزش‌های مذهبی را به چالش می‌کشد و در نهایت نویسنده فیلمنامه «جدایی» را دروغ‌گوی بزرگ می‌داند؛ چرا که تلاش کرده نقشی غیرواقعی چون سیمین را بیافریند. وی در پایان اینگونه نتیجه‌گیری می‌کند: «اگر مخاطبان احساسی و ساده‌انگارانه از کنار پیام‌های فیلم عبور نکنند، خواهند فهمید که با توجه به مقتضیات زمان امروز که شاهد جنبش بیداری اسلام در منطقه به سرکردگی ایران هستم، فیلم به طور مستقیم و از دل جامعه ایرانی و کشوری مسلمان پیام‌هایی را می‌دهد که آنها با ساخت فیلم‌های فراوان اسلام‌ستیزانه و ایران‌هراسانه‌ای که داشتند موفق نشدند به این خوبی تصویری موافق دلخواهشان ارائه دهند. جامعه‌ای پر از مشکلات، بدون امنیت، دروغ، بی‌تفاوت به قداست‌ها و ارزش‌های اسلامی. پس چرا از چنین فیلمی قدردانی شایانی نکنند؟»
موسسه آوینی تهیه‌کنندگی فیلم‌هایی چون «خاک و آتش» (مهدی صباغ‌زاده)، «موج سوم» (آرش سجادی‌حسینی)، «تله روباه» (علیرضا اسحاقی)، «شاهزاده ایرانی» (محمد نوری‌زاد)، «انتظار» (محمد نوری‌زاد)، «جنگ کودکانه» (ابولقاسم طالبی)، «تارهای نامرئی» (حبیب‌الله بهمنی)، «دل‌شکسته» (علی روئین‌تن)، «دایناسور» (پرویز شیخ‌طادی)، «سینه سرخ» (پرویز شیخ‌طادی) کرده است. این موسسه در آخرین تلاش خود اقدام به تهیه‌کنندگی فیلم پرسر و صدای «قلاده‌های طلا» کرد. «قلاده‌های طلا» محصولی است از موسسه آوینی و البته یک تهیه‌کننده حقیقی به نام محمد خزاعی هم دارد. پخش بی‌رویۀ تیزر این فیلم شبهاتی را در اذهان فعال کرده که نشان از دخیل بودن سیما فیلم در ساخت این فیلم دارد.
به هر حال، آنچه از فعالیت‌های این موسسه نشان می‌دهد، این موسسه تبدیل به سنگری برای سینماگران درون‌حکومتی است که با استفاده از رانت دولتی، اقدام به ساخت و پخش آثاری که در راستای اهداف یک جناح خاص است، می‌پردازد و البته همه این فعالیت‌ها پشت نام مرتضی آوینی است.